zondag 25 februari 2018

Janskerk: Russische vespers

Russische mysteriezang en wierook
in de Janskerk

Wat maakt toch dat Russische kerkmuziek door velen zo
gewaardeerd wordt? De taal versta je niet, de muziek is
ouderwets, romantisch en de koorklank van Russische
koren beantwoordt nauwelijks aan ons westerse begrip
van mooi.

Verlangen naar onbegrepen diepten

Misschien is het wel het mystieke element, het verlangen
naar onbegrepen diepten, het mysterie dat spreekt uit deze
muziek dat ons aantrekt. Want in de Russische kerk staat
het mysterie, het heilige, de indrukwekkende majesteit van
het goddelijke en de hemel centraal, in tegenstelling tot
onze westerse liturgie die veel meer nadruk legt op de
woorddienst en een beroep doet op ons verstand en begrip.
Misschien zoeken wij soms ook wel die innige verbondenheid
met het onbegrijpelijke en heilige mysterie dat God is.

Meegenomen in de heilige sfeer

Een maal per jaar verandert de Utrechtse Janskerk, een stoer
Gotisch en enigszins kaal protestants kerkgebouw, in een
mystieke Russische kathedraal. Niet que uiterlijk, maar diep
van binnen. In ieder geval door de muziek die er dan klinkt,
lijkt het wel of de muren en bogen getuigen van een diep
geheim en worden de aanwezigen meegenomen in de heilige
sfeer van Russische kerkmuziek, wierook en aanbidding.

Indrukwekkend groot koor

Dat is wanneer de Schola Davidica haar Russische vesper
zingt, dit jaar op zondag 25 februari om 17:00 uur. De organist
en dirigent hebben die maand vrij-af, het koor trommelt alle
diepe bassen en hoge sopranen op die het in zijn bestand
heeft staan, om een groot koor te vormen waar de indruk-
wekkende Russische muziekstukken om vragen.

'Godfather' van de Russische kerkmuziek

In deze Russische vesper klinkt natuurlijk muziek van Sergej
Rachmaninov, de ‘godfather’ van de Russische kerkmuziek
die de allermooiste kerkmuziek ooit schreef, met het Dostoyno
Yest (U bent waardig) en Blagosloven jesi  (Gezegend is de
Heer).

Maar er klinkt ook muziek van Mikhail Ippolitov-Ivanov
(1859-1935), Russisch componist, dirigent en muziekpedagoog.
Hij was een leerling van Nikolaj Rimsky Korsakov en werd later
professor en directeur van het Conservatorium van Moskou
en dirigent van het beroemde Bolsjoitheater. Hij had een grote
voorliefde voor volksmuziek uit Georgië en schreef vooral
werken voor orkest en harmonie.

Zoals het een echte Russische componist betaamt, schreef
hij ook werken voor de kerk. Behalve zijn ‘Kaukasische
Sketches’ wordt zijn werk tegenwoordig nauwelijks meer
uitgevoerd, maar de Schola Davidica zingt van hem de
litanie ‘Gospodi pomiloej’ (Heer, ontferm U) en psalm 104,
‘Blagoslovi dushe moya’ (Mijn ziel, prijs de Heer). En die
muziek is zeer de moeite waard.

Het koorgebed van deze Russische  vesper is ‘Izhe cheruvimi’
(Cherubijnengezang) van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski, het ‘Otche
nash’ (Onze Vader) van Nikolaj Kjedrov en het ‘Nynje
otpoeshchajesi’ (Nunc dimittis) van Aleksander Gretchaninov.

Prachtig, warm, mysterieus

Bent u inmiddels de weg kwijt met al die vreemde en
onuitsprekelijke namen, vergeet ze dan rustig, maar kom
beslist genieten van de prachtige warme en mysterieuze
muziek in de Russische vesper van de Schola Davidica.

Het koor staat onder leiding van Gilles Michels, en krijgt
speciale training in de Russische uitspraak van solist
Grigori Sarolea.

Orgel zwijgt want ...

Het orgel zwijgt deze maand, want ‘alleen de menselijke
stem is geschikt om de lof van God te zingen’

bron: www.scholadavidica.nl